ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ
- ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಸರು:
- ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ
- ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು:
- ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ, ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ, ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ, ಯಲಹಂಕ, ಆನೇಕಲ್
- ಭಾಷೆ:
- ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆ), ಇಂಗ್ಲಿಷ್ (ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ), ತಮಿಳು, ತೆಲುಗು, ಹಿಂದಿ, ಮಲಯಾಳಂ, ಉರ್ದು, ಮರಾಠಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳು
- ವ್ಯಾಪ್ತಿ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ):
- 2196
- ಜನಸಂಖ್ಯೆ (2021 ಅಂದಾಜು):
- 9,621,551 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ). ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಂದಾಜು 1.3 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು.
- ಪ್ರಮುಖ ನದಿಗಳು:
- ವೃಷಭಾವತಿ, ಅರ್ಕಾವತಿ (ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗಡಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ)
- ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸ್ಥಳಗಳು:
- ವಿಧಾನಸೌಧ
- ಲಾಲ್ಬಾಗ್ ಸಸ್ಯತೋಟ
- ಕಬ್ಬನ್ ಪಾರ್ಕ್
- ಬೆಂಗಳೂರು ಅರಮನೆ
- ಇಸ್ಕಾನ್ ದೇವಸ್ಥಾನ, ರಾಜಾಜಿನಗರ
- ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ನ ಬೇಸಿಗೆ ಅರಮನೆ
- ಬಸವನಗುಡಿ ದೊಡ್ಡ ಗಣೇಶ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಬಸವಣ್ಣ ದೇವಸ್ಥಾನ
- ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ
- ನ್ಯಾಷನಲ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ಆಫ್ ಮಾಡರ್ನ್ ಆರ್ಟ್ (NGMA)
- ಬನ್ನೇರುಘಟ್ಟ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ
ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ
ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಧಾನಿ ಮತ್ತು ಭಾರತದ 'ಸಿಲಿಕಾನ್ ವ್ಯಾಲಿ' ಎಂದೇ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿರುವ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ತನ್ನ ಕಾಸ್ಮೋಪಾಲಿಟನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳಿಂದಾಗಿ ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿದೆ. ವೃಷಭಾವತಿ, ಅರ್ಕಾವತಿ (ಭಾಗಶಃ) ನದಿಗಳು ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತವೆ.
ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ
ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ)
2196
ಮುಖ್ಯ ನದಿಗಳು
- ವೃಷಭಾವತಿ
- ಅರ್ಕಾವತಿ (ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗಡಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ)
ಭೂಪ್ರದೇಶ
ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕ ಸಮತಟ್ಟಾದ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ನಗರವು ಹಲವಾರು ಕೆರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇವು ಹಿಂದೆ ನೀರಾವರಿ ಮತ್ತು ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳಾಗಿದ್ದವು.
ಹವಾಮಾನ
ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ವಲಯದ ಹವಾಮಾನ. ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಆಹ್ಲಾದಕರ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಗರೀಕರಣದಿಂದಾಗಿ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ (ಮಾರ್ಚ್-ಮೇ) ಬಿಸಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಲ (ಜೂನ್-ಅಕ್ಟೋಬರ್) ಮಧ್ಯಮದಿಂದ ಉತ್ತಮ ಮಳೆ ತರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲ (ನವೆಂಬರ್-ಫೆಬ್ರವರಿ) ಸೌಮ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 900-950 ಮಿ.ಮೀ.
ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನೈಸ್ (gneiss) ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟರೈಟ್ ಶಿಲೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ
ಅಂದಾಜು 12.9716° N ಅಕ್ಷಾಂಶ, 77.5946° E ರೇಖಾಂಶ (ನಗರ ಕೇಂದ್ರ)
ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು
- ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ (ಉತ್ತರ, ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ)
- ರಾಮನಗರ (ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ)
- ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಕೃಷ್ಣಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ (ದಕ್ಷಿಣ)
ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ (ಮೀಟರ್ಗಳಲ್ಲಿ)
ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸರಾಸರಿ 920 ಮೀಟರ್ (3018 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.
ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು
ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು
ಬೆಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ,ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ,ಬೆಂಗಳೂರು ಪೂರ್ವ,ಯಲಹಂಕ,ಆನೇಕಲ್
ಆರ್ಥಿಕತೆ
ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳು
- ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (ಐಟಿ) ಮತ್ತು ಐಟಿ ಆಧಾರಿತ ಸೇವೆಗಳು (ಐಟಿಇಎಸ್)
- ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (ಬಯೋಟೆಕ್ನಾಲಜಿ)
- ಕೈಗಾರಿಕಾ ಉತ್ಪಾದನೆ (ವಿಮಾನಯಾನ, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್, ಯಂತ್ರೋಪಕರಣ)
- ಸೇವಾ ವಲಯ (ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಹಣಕಾಸು, ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ, ವ್ಯಾಪಾರ)
- ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ
ಜಿಡಿಪಿ ಕೊಡುಗೆ ಮಾಹಿತಿ
ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಒಟ್ಟು ಆಂತರಿಕ ಉತ್ಪನ್ನಕ್ಕೆ (GSDP) ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವ ಜಿಲ್ಲೆ. ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು
- ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (Infosys, Wipro, TCS, Accenture, IBM, Microsoft, Google, Amazon ಇತ್ಯಾದಿ)
- ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (Biocon, Syngene ಇತ್ಯಾದಿ)
- ವಾಯುಯಾನ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ಉದ್ಯಮ (HAL, BEL, ISRO, DRDO)
- ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಯಂತ್ರೋಪಕರಣ ತಯಾರಿಕೆ
- ಸಿದ್ಧ ಉಡುಪು (ಗಾರ್ಮೆಂಟ್ಸ್) ಉದ್ಯಮ
- ಆಟೋಮೊಬೈಲ್ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
- ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆ
ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್ಗಳು
- ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಿಟಿ (ಹಂತ 1, 2, 3)
- ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಟೆಕ್ ಪಾರ್ಕ್ ಬೆಂಗಳೂರು (ITPB), ವೈಟ್ಫೀಲ್ಡ್
- ಮಾನ್ಯತಾ ಟೆಕ್ ಪಾರ್ಕ್, ಹೆಬ್ಬಾಳ
- ಬಾಗ್ಮನೆ ಟೆಕ್ ಪಾರ್ಕ್, ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್ ನಗರ ಮತ್ತು ಮಹದೇವಪುರ
- ಇಕೋಸ್ಪೇಸ್ ಮತ್ತು ಇಕೋವರ್ಲ್ಡ್, ಬೆಳ್ಳಂದೂರು
- ಕಿರ್ಲೋಸ್ಕರ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಪಾರ್ಕ್, ಹೆಬ್ಬಾಳ
- ಹಲವಾರು ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯಗಳು (SEZ)
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು
- ರೇಷ್ಮೆ ನೇಯ್ಗೆ (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ, ನಗರದ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿ)
- ಕೈಮಗ್ಗ
- ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
ಕೃಷಿ
ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು
- ನಗರೀಕರಣದಿಂದಾಗಿ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ನಗರದ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿ ರಾಗಿ, ತರಕಾರಿಗಳು, ಹೂವುಗಳು ಮತ್ತು ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ
ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು, ಲ್ಯಾಟರೈಟ್ ಮಣ್ಣು.
ನೀರಾವರಿ ವಿವರಗಳು
ಕೆರೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೊಳವೆ ಬಾವಿಗಳು ಮುಖ್ಯ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳು. ಕಾವೇರಿ ನದಿಯಿಂದ ನಗರಕ್ಕೆ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳು
- ಹೂವುಗಳು (ಗುಲಾಬಿ, ಸೇವಂತಿಗೆ, ಮಲ್ಲಿಗೆ), ತರಕಾರಿಗಳು (ಟೊಮ್ಯಾಟೊ, ಬೀನ್ಸ್, ಎಲೆಕೋಸು), ಹಣ್ಣುಗಳು (ಮಾವು, ಸಪೋಟ, ದ್ರಾಕ್ಷಿ - ಸೀಮಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ)
ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ವಿವರಗಳು
ಹಿಂದೆ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿತ್ತು, ಈಗ ನಗರದ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ.
ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ
- ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೈನುಗಾರಿಕೆ (ಡೈರಿ ಫಾರ್ಮ್ಗಳು) ಮತ್ತು ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ (ವಾಣಿಜ್ಯಿಕವಾಗಿ) ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ.
ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು
ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅದಿರುಗಳು
- ಗ್ರಾನೈಟ್ (ಕಟ್ಟಡ ಕಲ್ಲು) ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿ.
- ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಖನಿಜ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಿಲ್ಲ.
ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡಾವಾರು
ಅತಿ ಕಡಿಮೆ. ಬನ್ನೇರುಘಟ್ಟ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ನಗರದೊಳಗೆ ಲಾಲ್ಬಾಗ್, ಕಬ್ಬನ್ ಪಾರ್ಕ್ನಂತಹ ದೊಡ್ಡ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಿವೆ.
ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ
ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮರಗಳು, ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಮತ್ತು ಕೆರೆಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಪಕ್ಷಿಗಳು, ಚಿಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಬನ್ನೇರುಘಟ್ಟ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಹುಲಿ, ಸಿಂಹ, ಆನೆ, ಜಿಂಕೆ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ (ಸಫಾರಿ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ಕೇಂದ್ರ).
ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ
ಹೆಸರುವಾಸಿ
ಭಾರತದ ಸಿಲಿಕಾನ್ ವ್ಯಾಲಿ, ಉದ್ಯಾನ ನಗರಿ, ಭವಿಷ್ಯದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಕೇಂದ್ರ
ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು
ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು
ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ
ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ವರೆಗೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವರ್ಷದ ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಬಹುದಾದರೂ, ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಬಿಸಿಯಾಗಿರಬಹುದು.
ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗಗಳು
- ಐತಿಹಾಸಿಕ ಬೆಂಗಳೂರು (ಅರಮನೆ, ಕೋಟೆ, ಟಿಪ್ಪು ಅರಮನೆ)
- ಉದ್ಯಾನವನಗಳ ಪ್ರವಾಸ (ಲಾಲ್ಬಾಗ್, ಕಬ್ಬನ್ ಪಾರ್ಕ್)
- ದೇವಾಲಯಗಳ ದರ್ಶನ (ಇಸ್ಕಾನ್, ದೊಡ್ಡ ಬಸವಣ್ಣ, ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ)
- ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳ ವೀಕ್ಷಣೆ (ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ, NGMA, ಸರ್ಕಾರಿ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ)
- ಆಧುನಿಕ ಬೆಂಗಳೂರು (ಎಂ.ಜಿ. ರಸ್ತೆ, ಯು.ಬಿ. ಸಿಟಿ, ಐಟಿ ಕಾರಿಡಾರ್ಗಳು)
ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಜೀವನಶೈಲಿ
ಹೆಸರಾಂತವಾದುದು
- ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (ಸಿಲಿಕಾನ್ ವ್ಯಾಲಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ)
- ಸ್ಟಾರ್ಟ್ಅಪ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ
- ಕಾಸ್ಮೋಪಾಲಿಟನ್ ಜೀವನಶೈಲಿ
- ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಮತ್ತು ಕೆರೆಗಳು (ಹಿಂದೆ)
- ರಾತ್ರಿ ಜೀವನ (Pub Capital of India)
- ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು
- ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು
- ವಿಧಾನಸೌಧ
ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ದೇಶಗಳಿಂದ ಬಂದ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಬಹುಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ನಗರ. ಕನ್ನಡವು ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಯಾದರೂ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ಹಿಂದಿ, ತಮಿಳು, ತೆಲುಗು, ಮಲಯಾಳಂ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ವೇಗದ ಜೀವನಶೈಲಿ, ಆಧುನಿಕತೆ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಮಿಶ್ರಣ. ಕಲೆ, ಸಂಗೀತ, ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿವೆ.
ವಿಶೇಷ ಆಹಾರಗಳು
- ಇಡ್ಲಿ-ವಡೆ-ಸಾಂಬಾರ್
- ಮಸಾಲೆ ದೋಸೆ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಭವನ ಶೈಲಿ)
- ಬಿಸಿ ಬೇಳೆ ಬಾತ್
- ಅಕ್ಕಿ ರೊಟ್ಟಿ
- ರಾಗಿ ಮುದ್ದೆ
- ದರ್ಶಿನಿ ಶೈಲಿಯ ತ್ವರಿತ ಆಹಾರ
- ಚಾಟ್ಸ್ (ವಿ.ವಿ. ಪುರಂ ಫುಡ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್)
- ಬಿರಿಯಾನಿ (ವಿವಿಧ ಶೈಲಿಗಳು)
- ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಗಳು (ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್ಗಳಲ್ಲಿ)
ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು
- ಮೈಸೂರು ಪಾಕ್
- ಚಂದ್ರಹಾರ
- ಕೇಸರಿ ಬಾತ್
- ಹೋಳಿಗೆ
- ಧಾರವಾಡ ಪೇಡಾ (ಲಭ್ಯ)
- ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು
ಉಡುಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಉಡುಪುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಫ್ಯಾಷನ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ.
ಹಬ್ಬಗಳು
- ಬೆಂಗಳೂರು ಕರಗ (ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹಬ್ಬ)
- ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ (ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗಣೇಶೋತ್ಸವಗಳು)
- ದೀಪಾವಳಿ
- ಯುಗಾದಿ
- ದಸರಾ
- ಕ್ರಿಸ್ಮಸ್
- ರಂಜಾನ್
- ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ
- ಕಡಲೆಕಾಯಿ ಪರಿಷೆ (ಬಸವನಗುಡಿ)
- ವಿವಿಧ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಉತ್ಸವಗಳು
ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳು
- ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆ)
- ಇಂಗ್ಲಿಷ್ (ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ)
- ತಮಿಳು
- ತೆಲುಗು
- ಹಿಂದಿ
- ಮಲಯಾಳಂ
- ಉರ್ದು
- ಮರಾಠಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳು
ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು
- ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಭರತನಾಟ್ಯ (ಹಲವಾರು ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು)
- ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲೆ, ನಾಟಕ, ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳು
ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು
- ಕರಗ (ವಿಶಿಷ್ಟ ಜಾನಪದ ಆಚರಣೆ)
- ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ವಿರಳವಾದರೂ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ.
ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು
ಬಹುಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ನಗರವಾದ್ದರಿಂದ ವಿವಿಧ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಕನ್ನಡಿಗರ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ವಲಸೆ ಬಂದಿರುವ ಜನರ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳೂ ಸೇರಿಕೊಂಡಿವೆ.
ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು
- ಸರ್ಕಾರಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ
- ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ
- ನ್ಯಾಷನಲ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ಆಫ್ ಮಾಡರ್ನ್ ಆರ್ಟ್ (NGMA)
- ಕರ್ನಾಟಕ ಚಿತ್ರಕಲಾ ಪರಿಷತ್ತು
- ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ತಾರಾಲಯ
- HAL ಹೆರಿಟೇಜ್ ಸೆಂಟರ್ ಮತ್ತು ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ
- ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ
ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ
ಜನಸಂಖ್ಯೆ
9,621,551 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ). ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಂದಾಜು 1.3 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು.
ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ
87.67% (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)
ಲಿಂಗಾನುಪಾತ
ಪ್ರತಿ 1000 ಪುರುಷರಿಗೆ 916 ಮಹಿಳೆಯರು (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)
ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಭಜನೆ
ಬಹುತೇಕ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಗರ ಪ್ರದೇಶ. ಬೆಂಗಳೂರು ಬೃಹತ್ ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ (BBMP) ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ.
ಇತಿಹಾಸ
ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ (ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ)
ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಇತಿಹಾಸವು ಗಂಗರು, ಚೋಳರು, ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದವರೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. 1537ರಲ್ಲಿ ಯಲಹಂಕ ನಾಡಪ್ರಭು ಕೆಂಪೇಗೌಡರು (ಕೆಂಪೇಗೌಡ I) ಮಣ್ಣಿನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಆಧುನಿಕ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದರು. ನಂತರ ಬಿಜಾಪುರದ ಸುಲ್ತಾನರು, ಮರಾಠರು, ಮೊಘಲರು ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಒಡೆಯರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಇದು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿತ್ತು. 1809ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ತಮ್ಮ ದಂಡು ಪ್ರದೇಶವನ್ನು (ಕಂಟೋನ್ಮೆಂಟ್) ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಯಿತು. 1990ರ ದಶಕದ ನಂತರ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಿಂದಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ಮನ್ನಣೆ ಪಡೆಯಿತು.
ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಣನೆ
9ನೇ ಶತಮಾನ
ಬೇಗೂರಿನಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿರುವ ಗಂಗರ ಕಾಲದ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 'ಬೆಂಗಳೂರು' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಉಲ್ಲೇಖ.
1537
ಕೆಂಪೇಗೌಡ I ರಿಂದ ಬೆಂಗಳೂರು ಕೋಟೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಸ್ಥಾಪನೆ.
1638
ಬಿಜಾಪುರದ ರಣದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ನಿಂದ ವಶ.
1687
ಮೊಘಲರಿಂದ ವಶ, ನಂತರ ಚಿಕ್ಕದೇವರಾಜ ಒಡೆಯರಿಗೆ ಮಾರಾಟ.
1759
ಹೈದರ್ ಅಲಿಯಿಂದ ವಶ.
1791
ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಲಾರ್ಡ್ ಕಾರ್ನ್ವಾಲಿಸ್ನಿಂದ ವಶ, ನಂತರ ಟಿಪ್ಪುವಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲಾಯಿತು.
1799
ನಾಲ್ಕನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ (ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಭಾಗವಾಗಿ).
1809
ಬ್ರಿಟಿಷ್ ದಂಡು ಪ್ರದೇಶ (ಕಂಟೋನ್ಮೆಂಟ್) ಸ್ಥಾಪನೆ.
1831
ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರು ವಹಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಬೆಂಗಳೂರು ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು.
1881
ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಒಡೆಯರಿಗೆ ಮರಳಿ ನೀಡಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ದಂಡು ಪ್ರದೇಶ ಬ್ರಿಟಿಷರ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿಯಿತು.
1947
ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಭಾಗ.
1949
ನಗರ (City) ಮತ್ತು ದಂಡು ಪ್ರದೇಶ (Cantonment) ವಿಲೀನಗೊಂಡು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ರಚನೆ.
1956
ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ (ಆಗ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ) ರಾಜಧಾನಿಯಾಯಿತು.
2006
ಬೆಂಗಳೂರು ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು 'ಬೆಂಗಳೂರು' ಎಂದು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧಾರ (2014ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿ).
2007
ಬೃಹತ್ ಬೆಂಗಳೂರು ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ (BBMP) ರಚನೆ.
ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು
ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ
ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ
ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲೆ
ಕ್ರೀಡೆ
ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ
ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು
- ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ
- ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ (IISc - ಡೀಮ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ)
- ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನು ಶಾಲೆ ಭಾರತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ (NLSIU - ಡೀಮ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ)
- ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ಬೆಂಗಳೂರು (IIMB)
- ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ (VTU) (ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ ಕಾಲೇಜುಗಳಿವೆ)
- ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಆರೋಗ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ (RGUHS)
- ಕ್ರೈಸ್ಟ್ (ಡೀಮ್ಡ್ ಟು ಬಿ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ)
- ಜೈನ್ (ಡೀಮ್ಡ್ ಟು ಬಿ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ)
ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು
- ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ (IISc)
- ರಾಮನ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (RRI)
- ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಉನ್ನತ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ (JNCASR)
- ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಬಯೋಲಾಜಿಕಲ್ ಸೈನ್ಸಸ್ (NCBS)
- ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್ (ISRO) ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು
- ಡಿಫೆನ್ಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಅಂಡ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಷನ್ (DRDO) ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳು
- ನ್ಯಾಷನಲ್ ಏರೋಸ್ಪೇಸ್ ಲ್ಯಾಬೋರೇಟರೀಸ್ (NAL)
ಕಾಲೇಜುಗಳು
- ಬೆಂಗಳೂರು ಮೆಡಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (BMCRI)
- ಆರ್.ವಿ. ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (RVCE)
- ಪಿ.ಇ.ಎಸ್. ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ (ಹಿಂದೆ ಪಿ.ಇ.ಎಸ್.ಐ.ಟಿ)
- ಬಿ.ಎಂ.ಎಸ್. ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (BMSCE)
- ಮೌಂಟ್ ಕಾರ್ಮೆಲ್ ಕಾಲೇಜು
- ಸೇಂಟ್ ಜೋಸೆಫ್ಸ್ ಕಾಲೇಜು
- ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾಲೇಜು, ಬಸವನಗುಡಿ ಮತ್ತು ಜಯನಗರ
ಸಾರಿಗೆ
ರಸ್ತೆ
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು (NH-44, NH-48, NH-75, NH-275, NH-648 ಇತ್ಯಾದಿ) ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ರಸ್ತೆ ಸಂಪರ್ಕ. ಬೆಂಗಳೂರು ಮಹಾನಗರ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (BMTC) ನಗರದಾದ್ಯಂತ ಬಸ್ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (KSRTC) ಅಂತರ-ನಗರ ಮತ್ತು ಅಂತರ-ರಾಜ್ಯ ಬಸ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಹೊರ ವರ್ತುಲ ರಸ್ತೆ (Outer Ring Road - ORR) ಮತ್ತು ಪೆರಿಫೆರಲ್ ರಿಂಗ್ ರೋಡ್ (PRR - ಪ್ರಸ್ತಾವಿತ/ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತ) ನಗರದ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ.
ರೈಲು
ಕ್ರಾಂತಿವೀರ ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ (SBC - ಸಿಟಿ ಸ್ಟೇಷನ್) ಮತ್ತು ಯಶವಂತಪುರ ಜಂಕ್ಷನ್ (YPR) ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣಗಳು. ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಿಗೆ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕವಿದೆ. ಬೆಂಗಳೂರು ಉಪನಗರ ರೈಲು ಯೋಜನೆ (ಸಬರ್ಬನ್ ರೈಲು) ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ.
ವಿಮಾನ
ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಬೆಂಗಳೂರು (BLR), ದೇವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿದೆ. ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನಯಾನ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತದ ಮೂರನೇ ಅತಿ загруженный ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ.
ನಮ್ಮ ಮೆಟ್ರೋ - ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಹಸಿರು, ನೇರಳೆ, ಗುಲಾಬಿ, ಹಳದಿ ಮತ್ತು ನೀಲಿ ಮಾರ್ಗಗಳು (ಕೆಲವು ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿ/ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ) ಇವೆ.
ಮಾಹಿತಿ ಆಧಾರಗಳು
- ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ಜಿಲ್ಲಾ ಜಾಲತಾಣ (bengaluruurban.nic.in)
- ಬೃಹತ್ ಬೆಂಗಳೂರು ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ (BBMP) ಜಾಲತಾಣ
- ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಜನಗಣತಿ ವರದಿಗಳು (2011 ಮತ್ತು ನಂತರದ ಅಂದಾಜುಗಳು)
- ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆಯ ಮಾಹಿತಿ (karnatakatourism.org)
- ಪ್ರಮುಖ ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು, ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳು